เคยได้ยินคำว่าอลูมิเนียม (Aluminium) กันมาตลอด แต่เชื่อว่าหลายคนนั้นอาจจะยังมองภาพไม่ออก และไม่เข้าใจว่าจริง ๆ แล้วมันคือโลหะหรือธาตุอะไรแบบไหน บทความนี้ชวนทุกคนมาทำความเข้าใจรู้จักกับเจ้าอลูมิเนียมให้มากยิ่งขึ้น ในภาคอุตสาหกรรมหลายอย่างต่างก็ต้องพึ่งโลหะชนิดนี้ ได้รับความนิยมไม่แพ้เหล็กและอย่างอื่นเลย เนื่องจากมีข้อดีหลายอย่าง นำไปทำอะไรได้มากมาย บางครั้งรอบ ๆ ตัวเราก็อาจจะเป็นโลหะตัวนี้ก็ได้ เช่น หน้าต่าง ประตู ของใช้ต่าง ๆ และแน่นอนว่ามันไม่ได้มีแค่ชนิดเดียวแน่นอน มีเกรดการแบ่งเหมือนกัน มองผ่าน ๆ ก็คล้ายสแตนเลสแต่ก็ไม่ใช่คนละชนิดกันเลย
อลูมิเนียมทำมาจากอะไร นำไปใช้งานแบบไหนได้บ้าง
มีการเรียก การเขียนหลากหลายบ้างก็เป็นอะลูมิเนียม หรือ อลูมิเนียม หรือ อลูมินั่ม แต่ไม่ว่าจะเขียนแบบไหนก็คือโลหะชนิดเดียวกัน เป็น Aluminium (AL) นั่นเอง สงสัยกันใช่ไหมว่าทำมาจากอะไร มันมาจากแร่ที่ขุดขึ้นมาจากเหมืองชื่อว่าแร่บอกไซต์(Bauxite) เป็นเหมือนดินขนาดเล็ก ๆ ก้อนมีความวาวออกสีเงิน ซึ่งมีการค้นพบมายาวนานมากแล้วตั้งแต่สมัยกรีซเลย ตอนนั้นก็คงนำไปทำเป็นอาวุธ ข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ สำหรับการล่าสัตว์ การออกรบ มีดีตรงที่มันเบา แต่ทน แข็งแรงมาก ๆ แถมยังมีความเหนียวอีกด้วย สนิมก็ไม่กิน ทนความร้อนและนำไฟฟ้าได้อีกด้วยเลยทำให้เป็นอีกหนึ่งโลหะที่นิยมนำไปใช้งานจนถึงปัจจุบัน
จนถึงปัจจุบันนี้อลูมิเนียมยังคงเป็นโลหะยอดนิยม ไม่แพ้เหล็ก – สแตนเลสเลย ลองมองสิ่งใกล้ตัวของเราเอง หลาย ๆ อย่างก็ทำมาจากโลหะตัวนี้ บางครั้งหากจะแยกด้วยตาเปล่าหากไม่ชำนาญอาจจะแยกยากเหมือนกันว่ามันต่างกับสแตนเลสอย่างไร ที่คุ้นเคยดีเราจะเห็นทำเป็น เครื่องครัว หม้อ จาน ชาม ประตูรั้ว หน้าต่าง ราว และอื่น ๆ อีกมากมายในแวดวงอุตสาหกรรมมีการนำไปทำเป็นเครื่องใช้หลากหลาย เวลาที่ขึ้นรูปนั้นจะมีตัวเลขเอาไว้บอกเกรดอยู่ 4 หลัก ที่กำหนดโดยสมาคมอลูมิเนียมแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ JIS นั่นเอ เวลาอ่านเราก็ต้องรู้ความหมายของแต่ละหลักเลขว่าบอกถึงอะไร บริสุทธิ์แค่ไหนหรือเป็นแบบผสมและอื่น ๆ
การแบ่งเกรดตามความบริสุทธิ์ของอลูมิเนียมตามกำหนดของ JIS มีอะไรบ้าง
ก่อนอื่นเลยเรามาทำความเข้าใจก่อน การแบ่งเกรดของอลูมิเนียมจะใช้เลข 4 หลัก ตามที่ JIS กำหนดไว้ โดยเลขหลักแรกจะบอกหมวดหมู่ว่าคืออะไร ซึ่งโลหะอลูมิเนียมจะแทนด้วยเลข 1 ต่อไปหลักที่ 2 ถัดมานั้นจะบอกว่ามีการผสมโลหะอื่นอะไร และเลขหลักที่ 3 กับ 4 นั้นจะเป็นตัวแบบว่าชนิดย่อยของโลหะผสมชนิดเดียวกันตามสัดส่วนของสิ่งที่ผสมเข้ามาที่ค่ามันต่างกัน มาดูกันว่าการแบ่งเกรดของอะลูมิเนียมนั้นมีอะไรบ้างดังนี้
- ความบริสุทธิ์มากกว่า 99% จะเป็น AL ที่แทนด้วย 1XXX ซึ่งจะเป็นอลูมิเนียมที่ขึ้นรูปได้ง่าย ในงานอิเล็กทรอนิกส์นิยมนำไปใช้เพราะชนิดนี้นำไฟฟ้าได้ดี นำความร้อนก็ได้ด้วย
- เกรดต่อมาเป็นแบบมีทองแดง (Copper (Cu) AI – CU) ซึ่งจะแทนด้วย 2XXX จะนิยมเอาไปใช้งานที่เกี่ยวกับความร้อน ตัวทองแดงนั้นจะละลายอลูมิเนียมได้ที่อุณหภูมิ 548 องศาเลย
- เกรดที่มีการผสมแมงกานีส (AI – Mn) ตัวเลขจะเป็น 3XXX จะเป็นเกรดที่ทน แข็งแรงมาก ๆ แต่จะนำไปแปรรูปเป็นสิ่งต่าง ๆ ได้ยาก ส่วนใหญ่นิยมเอาไปทำโครงสร้างที่เน้นความหนา แข็ง ทน
- เกรดต่อมาจะเป็นตัวที่ผสมกับธาตุซิลิคอน (AI – Si) ตัวเลขคือ 4XXX จะเป็นตัวผสมกับธาตุอื่น ๆ ไปด้วยที่ไม่ได้มีแค่ซิลิคอนเท่านั้น อาจจะมีทั้ง ทองแดง เหล็ก สังกะสี นิกเกิ้ล แมกนีเซียมด้วยที่ผสมไปพร้อมกัน ส่วนมากจะเห็นใช้ทำเป็นกระบอกสูบ ต่าง ๆ
- ต่อมาเกรดนี้จะผสมกับสังกะสี (AI – Zn – Mg) ตัวเลขคือ 7XXX เป็นอีกตัวที่ผสมหลายอย่างเข้าไปด้วยนิดหน่อย ไม่ได้มีแค่สังกะสีอย่างเดียว ตัวนี้เป็นอลูมิเนียมที่แข็งมากสุด ทนทานสุด กว่าตัวอื่น ๆ แล้ว โครงสร้างที่เน้นความทนมาก ใหญ่มาก เกรดนี้เหมาะเลย
- เกรดอลูมิเนียมตัวสุดท้ายเป็นแร่อื่น ๆ ที่ไม่ใช่ดังที่กล่าวมาข้างต้น ตัวเลขจะเป็น 8XXX อาจจะมีทั้ง ตะกั่ว นิกเกิ้ล โครเมียม ไททาเนียม เป็นต้น เลยเรียกว่าผสมอื่น ๆ
หากได้ศึกษาอย่างลงลึกละเอียดไปอีกคุณจะแยกอลูมิเนียมออกง่าย ๆ เลยเพียงแค่ดูตัวเลขหรือสัญลักษณ์เท่านั้น แต่มันอาจไม่ง่ายเท่าไหร่ อาจต้องใช้เวลาในการทำความเข้าใจ แต่ถ้าหากคลุกคลีอยู่กับมันมากพอก็จะทำให้รู้จักแน่นอน แม้ว่ามันจะมีความคล้ายกับสแตนเลสอยู่บ้างแต่ถ้าจะแยกมันก็ทำได้ไม่ยากเพราะทั้งสองอย่างนี้มันคนละชนิดกันเลย
ระหว่างสแตนเลส กับ อลูมิเนียม แตกต่างกันอย่างไร
มองผ่าน ๆ ก็คล้ายกันไปหมดทั้งสี ทั้งน้ำหนัก แยกยากเหมือนกัน สำหรับใครที่กำลังสับสนอยู่ลองอ่านข้อนี้ดูจะเข้าใจความแตกต่างของอลูมิเนียมกับสแตนเลสได้ง่ายขึ้น
- สแตนเลส เป็นเหล็ก แม้ว่าจะเรียกสแตนเลสแต่มันก็คือเหล็ก ที่ผสมนิกเกิ้ลและแคดเมียม เลยออกมาเป็นสแตนเลสโลหะที่สนิมไม่ชอบ แต่อลูมิเนียมนั้นเป็นโลหะที่มาจากธรรมชาติเลย แต่ก็ไม่เป็นสนิมเหมือนกัน ทนร้อนได้สูงมาก ๆ และเบาด้วย
- มองดูชัด ๆ สังเกตดี ๆ ดูจากเครื่องครัวก็ได้ สแตนเลสจะมีความมันเงามากกว่า หนักกว่า เวลาที่นำไปใช้ตอนร้อนอลูมิเนียมจะร้อนไว ตอนเย็นก็เหมือนกันเย็นไวกว่าสแตนเลส
- มีความอ่อนตัวกว่าสแตนเลส จะทำให้ตัด เลื่อน เปลี่ยนรูปค่อนข้างง่ายกว่า ส่วนสแตนเลสจะค่อนข้างแข็งทำให้ตัดยากกว่า หากอยากจะเทียบความแข็ง อ่อน ของสแตนเลสกับอลูมิเนียมแบบง่าย ๆ ลองหากระป๋องของโลหะ 2 ชนิดที่คล้ายกันมา จากนั้นลองบีบดู หรือลองดัดแปรงดูก็จะทำให้มองภาพออกได้ง่ายขึ้น
ลองเดินเข้าในครัวดูแล้วสังเกตง่าย ๆ ตรงสีก่อนก็ได้ หากเจอวัตถุที่สีคล้ายกัน แต่น้ำหนักต่างกัน สีความมัน ความด้านต่างกัน นั่นคุณก็กำลังจับชิ้นหนึ่งเป็นสแตนเลสอีกชิ้นเป็นอลูมิเนียมนั่นเอง ภายนอกมันก็คล้ายกันบ้างแต่ที่มาที่ไปมันต่างกันชัดเจน ความทนทานแข็งแรงก็ต่างกันด้วย
อลูมิเนียมนำไปทำอะไรได้บ้าง
เป็นโลหะที่นำไปใช้งานได้หลากหลายมาก ๆ หากจะให้นับเป็นอย่าง ๆ ไปคงยาวเหยียดแน่ ๆ ในงานด้านก่อสร้างก็ใช้เพราะว่ามันเบา บางจุดใช้แทนเหล็กได้ดี แทนไม้ก็ได้ บางครั้งไม้ก็หายาก อลูมิเนียมจะหาง่ายกว่าและใช้งานได้ยาวนานกว่าอีกด้วย วัสดุหลายอย่างของโครงสร้าง ก็ใช้อาจจะทำเป็น รั้ว ประตู ราวกั้น หน้าต่าง เป็นต้น ใช้ทำได้หมดขึ้นอยู่กับความต้องการเลย ในอุตสาหกรรมใหญ่ ๆ ก็นิยมใช้ เป็นชิ้นส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นตัวชิ้นส่วนประกอบของรถไฟ เครื่องบิน รถยนต์และอื่น ๆ ด้วย
ยังไม่หมดเท่านี้มีการเอาอลูมิเนียมมาทำเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ทนความร้อนได้อีกด้วย ไม่เป็นอันตรายต่อคน ไม่มีการก่อปฏิกิริยาเคมีอะไรเวลาโดนอาหาร ทำให้เราเห็นกระป๋องต่าง ๆ ก็ทำจากอะลูมิเนียม รวมถึงฟอยล์ที่เราใช้หล่ออาหารก็เช่นกัน เห็นหรือยังว่ามันอยู่ใกล้ตัวมากกว่าที่เราคิด ในงานไฟฟ้าหรืออิเล็กทรอนิกส์เองก็นำไปใช้เพราะว่านำไฟฟ้าได้เยี่ยมและยังทน เบา สนิมไม่จับ ทนการกัดกร่อนได้เยี่ยมเลย
บทสรุป
วัสดุอลูมิเนียม AL ก็คือโลหะตัวหนึ่งที่มาจากธรรมชาติเลย นิยมใช้งานหลากหลายด้านเป็นอีกหนึ่งอย่างที่เราเห็นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน หากใครเรียนสายวิทย์จะคุ้นเคยชื่ออลูมิเนียมในตารางธาตุเป็นอย่างดี แล้วยังมีการแบ่งเกรดออกไปเป็น 4 แบบ และหากใครจะนำไปใช้งานอย่าลืมเลือกเกรดให้เหมาะสม เพราะมันมีความทนทานมากน้อยแตกต่างกันออกไป ทราบไหมว่าอลูมิเนียมนี้แม้แต่โครงสร้างใหญ่ ๆ และยากอย่างยานอวกาศก็ยังนำไปใช้เลย มันเป็นโลหะที่น่าสนใจไม่น้อย อุตสาหกรรมต่าง ๆ เลือกใช้งานเป็นหลักด้วย ช่วยให้งานหลายอย่างง่ายขึ้นเยอะ หากคุณเป็นหนึ่งในผู้ที่สนใจเรื่องอลูมิเนียมหรือกำลังมองหาวัสดุดี ๆ สักตัว หรือเลือกซื้อของใช้สักอย่างลองเลือกเป็นอลูมิเนียมจะทำให้ถูกใจไม่น้อยแน่นอน ✪ล้อรถเข็นUSA™
