สแตนเลส คืออะไร ทำไมสนิมถึงไม่กล้ากิน

มาลงลึกกันสักหน่อยเกี่ยวกับประเภทของสแตนเลสสตีลมีกี่แบบกัน สนิมไม่กินมันก็ดี แต่เราจะต้องเข้าใจทุกแบบเพื่อเลือกไปใช้งานได้ถูกหรือเวลาที่ซื้อสินค้าเกี่ยวกับโลหะประเภทนี้จะได้ตรวจสอบได้ว่าเป็นของแท้ไหมมีดังนี้เลย

• สแตนเลสออสเทนนิติก (Austenitic)

เป็นชนิดที่นิยมกันเยอะมากปริมาณโครเมียม 16 – 22 % คาร์บอน 0.15 % ไม่เกินนี้และมีนิกเกิ้ลที่ 8 – 14 % จะทนต่อการกัดกร่อนได้ดี รุ่น ที่พบการใช้บ่อยคือ SS 304 จะเป็นสแตนเลส 18 – 8 นั่นเอง ส่วนอีกรุ่นจะเป็น 200 แต่ส่วนผสมจะน้อยลง ต้นทุนก็ถูกกว่า 304 ด้วย คุณสมบัติของชนิดออสเทนนิติกคือ ต้านทานการกัดกร่อนดีมาก ๆ ขึ้นรูปได้ ใช้ในงานที่ต้องเน้นความมีอนามัย มีความทนทาน แข็งแรงแต่ยืดหยุ่น ชนิดนี้แม่เหล็กจะไม่ดูด และยังเป็นชนิดที่ทนความเย็นมาก ๆ ไปจนถึงร้อนโคตร ๆ กว่า 600 องศาเลย ส่วนรุ่นนั้นก็เป็น SS200 แล้วมีเหล่า 304 อย่าง SS304 SS316 SS304L และ SS316L สังเกตว่าหลาย ๆ ผลิตภัณฑ์มักจะนำเสนอว่าสินค้าของตนใช้สแตนเลส 304 เพราะมันคุณภาพดีนั่นเอง

• สแตนเลสเฟอร์ริติค (Ferritic)

ความนิยมก็รองลงมาจากชนิดแรก คาร์บอนอยู่ในส่วนผสมน้อย โครเมียมจะเป็นตัวหลักอยู่ที่ 10.5 – 27% นิกเกิ้ลก็น้อยบางทีแทบไม่มี จะนิยมนำไปใช้เป็นของใช้ในครัว ถัง เฟอร์นิเจอร์ ต่าง ๆ ชนิดนี้ทนการกัดกร่อนได้ดีมากเหมือนกัน ต้านภายใต้แรงเค้นได้ดีกว่าแบบแรกด้วย แต่เสียดายที่ขึ้นรูปได้ไม่ทุกอย่าง จะชุบแข็งไม่ได้ แถมยังสามารถทนร้อนได้สูงถึง 850 องศา น่าทึ่งมาก แบบเฟอร์ริติกนี้แม่เหล็กดูดได้ ส่วนรุ่นสแตนเลสก็จะมี 430 430To 439 และ 409 เป็นต้น

• สแตนเลสมาร์เทนซิติค (Martensitic)

โครเมี่ยมในชนิดนี้อยู่ที่ 12% – 14% คาร์บอน 0.1 – 1 % ส่วนนิกเกิ้ล 0 – 2 % และลิบดินัม 0.2 – 1 % ความทนสูงมาก แต่ว่าทนความกัดกร่อนได้ไม่เท่าไหร่ ระดับกลาง ๆ ความแข็งนั้นปรับได้ ทนความร้อนถึง 593 องศา แต่ถ้าหากจะนำไปใช้งานแบบเชื่อมอาจยากเพราะในส่วนผสมนี้คาร์บอนเยอะ

• สแตนเลสดูเพล็กซ์ (Duplex Stainless Steel)

สำหรับชนิดนี้โครเมี่ยมอยู่ที่ 19 – 28 % แล้วยังมีการผสมของเฟอร์ไรต์กับออสไนต์ด้วย โมลับดินัมกว่า 5% นิกเกิ้ลน้อยนิด ชนิดนี้จะทนไม่ค่อยแตกง่าย ๆ และทนการกัดกร่อนได้เยี่ยม ทนต่อความเป็นกรด ด่าง ได้อีกด้วย คลอไรด์ก็ยังทำอะไรไม่ได้ หากต้องนำไปใช้ในงานที่ต้องมีการเชื่อม เป็นชนิดที่ทำการเชื่อมขึ้นรูปได้

• สแตนแลสเพิ่มความแข็งจากการตกผลึก

สำหรับแบบสุดท้ายนี้ก็ยังคงต้านการกัดกร่อนได้สุดยอด สนิมทำอะไรไม่ได้ ทน แข็งแรง ขึ้นรูปก็ได้ ชุบแข็งก็สบายมาก ส่วนใหญ่จะใช้ทำ หัววาล์ว ปั๊ม ต่าง ๆ ในนี้จะมีโครเมี่ยม 17% นิกเกิ้ล 4% โดยประมาณ แล้วยังมีทองแดง ไนโอเบียมเพิ่มมาด้วยนิดหน่อย

ไม่น่าเชื่อว่าสแตนเลสจะเป็นเหล็กชนิดย่อย แล้วยังมีแยกย่อยเยอะมากอีกด้วย แต่ใด ๆ แล้ว ความน่าสนใจของโลหะชนิดนี้คือสนิมไม่ชอบเหมือนอลูมิเนียม ถึงมันจะพยายามกัดยังไงก็ไม่ไหวเพราะว่าเป็นโลหะที่มีการปกป้องตัวเองสูงมากต้านการกัดกร่อนได้อย่างสุดยอดอย่างที่เหล็กอื่น ๆ ไม่สามารถทำได้เลย